ระบบนิเวศ หมายถึง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต หรือความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตที่อาศัยในบริเวณเดียวกัน โดยเป็นความสัมพันธ์ที่มีระบบ
องค์ประกอบของระบบนิเวศ
มีชีวิต
- ผู้ผลิต พืชที่สร้างอาหารเองได้
- ผู้บริโภค สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ ต้องอาศัยการบริโภคสิงมีชีวิตอื่น
แบ่งเป็น
ผู้บริโภคพืช herbivore ช้าง วัว ควาย กระต่าย
ผู้บริโภคสัตว์ carnivore เหยี่ยว เสือ สิงโต
ผู้บริโภคทั้งพืชและสัตว์ omnivore คน สุนัข ไก่
ผู้บริโภคซากพืชซากสัตว์ scavenger ไส้เดือน ปลวก อีแร้ง
- ผู้ย่อยสลาย สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ อาศัยจากการย่อยสลายซากเป็นอาหาร
ไม่มีชีวิต
- อินทรียสาร สารที่เป็นองค์ประกอบของสิ่งมีชีวิต
- อนินทรียสาร แร่ธาตุ สารอนินทรีย์
- สภาพแวดล้อม ปัจจัยทางกายภาพที่มีผลต่อสิ่งแวดล้อม
ความสัมพันธ์ขแงสิ่งมีชีวิตใน ระบบนิเวศ
1.ภาวะพึ่งพากัน mutualism ได้ประโยชน์ 2 ฝ่าย แยกจากกันไม่ได้ เช่น ไลเคน-สาหร่าย ไลเคนได้อาหารสาหร่าย ส่วนสาหร่ายรับความชื้นจากไลเคนสร้างอาหาร หรือไรโซเบียมบนรากถั่ว ปลวกและโพรโทซัว
2.ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน protocooperation ได้ประโยชน์ 2 ฝ่าย แต่แยกจากกันได้ เช่น ดอกไม้-ผีเสื้อ ผีเสื้อสามารถไปกินน้ำหวานดอกต่อๆไปที่ไม่ใช่ดอกเดิมได้ หรือนกเอี้ยงบนหลังควาย ดอกไม้ทะเลกับปูเสฉวน
3.ภาวะอิงอาศัย commensalism ฝ่ายหนึ่งได้ อีกฝ่ายก็ไม่ได้ไม่เสีย เช่น ฉลาม-เหาฉลาม เหาฉลามเกาะติดฉลามกินเศษอาหาร ส่วนฉลามก็ไม่ได้ไม่เสียอะไร หรือกล้วยไม้กับต้นไม้ใหญ่
4.ภาวะปรสิต parasitism ฝ่ายหนึ่งได้ ฝ่ายหนึ่งเสีย ปรสิตจะอาศัยในสัตว์อื่นหรือโฮสต์ เช่น พยาธิ-คน พยาธิในลำไส้คอยกินน้ำ อาหาร มนุษย์ถูกแย่งอาหาร หรือเห็บกับสุนัข
5.ภาวะล่าเหยื่อ predation ฝ่ายหนึ่งได้(ผู้ล่า) ฝ่ายหนึ่งเสีย(ผู้ถูกล่า) เช่น กบกับงู เสือกับกวาง
6.ภาวะการย่อยสลาย saprophytism ผู้ได้ประโยชน์ย่อยสลายสารอาหารจากซากสิ่งมีชีวิตอื่น เช่น นกแร้งกินซากสัตว์ ราย่อยสลายซากเป็นอาหาร
